Insecten in de kijker
tekst : Marc Bogaerts marc.bogaerts1@telenet.be
foto’s : Brigitte Van Passel
Het gaat niet goed met onze insecten, zowel een achteruitgang op vlak van soorten, maar nog veel dramatischer is de hoeveelheid aan insecten die vermindert. Een Duitse studie heeft vastgesteld dat de laatste 27 jaar de totale biomassa aan insecten gedaald is met 76 %. Voor Nederland zou de situatie gelijkaardig zijn, het valt dan ook te verwachten dat het in België zeker niet beter gesteld is met onze insecten.
Deze achteruitgang verklaren is niet zo eenvoudig, het gaat hem om een combinatie van factoren. Verlies aan natuurlijke habitats, pesticidengebruik, hoge stikstofdeposities, … zijn er maar enkele van.
Is dit nu erg? Zeker is dit erg, insecten zijn een belangrijke schakel in de natuur. Bijen en hommels zorgen voor bestuiving, kevers zorgen mee voor de opruiming van dood hout, gaasvliegen, lieveheersbeestjes en larven van zweefvliegen verorberen heel wat bladluizen, …
Een klassieke vraag op heel wat natuurwandelingen is ‘wat is het nut van insecten?’, meestal doelen ze hiermee dan op insecten die ons last bezorgen zoals muggen, wespen, … Eigenlijk is hier maar één antwoord op mogelijk. Het feit dat ze bestaan is een teken dat ze nuttig zijn. Heel wat insecten zoals muggen en ééndagsvliegen is bulkvoedsel voor onze insecteneters zoals bvb. de zwaluw. Wespen helpen bij de bestuiving en verorberen ook heel wat (plaag-)diertjes, en zijn bvb. een voedselbron voor de wespendief of bijeneter.
Als de biomassa aan insecten er op achteruitgaat is het logisch dat op een bepaald moment ook onze insecteneters het moeilijk gaan krijgen. Het is duidelijk, zonder insecten kunnen we niet, we hebben ze broodnodig willen we overleven. Tijd dus om wat meer aandacht te besteden aan deze zeer uitgebreide groep van ‘kleine’ beestjes. In de volgende nummers zullen we telkens één of meerdere orden onder de loep nemen .
Hoe herken je een insect
Insecten zijn een heel diverse groep van dieren die allemaal behoren tot de geleedpotigen. Binnen de geleedpotigen kennen we 4 groepen of onderstammen:
- Zespotigen, met de insecten en de vleugelloze insecten of oerinsecten (o.a. zilvervisjes, en springstaarten)
- Spinachtigen met de spinnen, hooiwagens, mijten en teken
- Kreeftachtigen, met o.a. watervlooien, pissebedden, rivierkreeftjes, …
- Duizendpotigen, met o.a. de duizend- en miljoenpoten
Insecten kan je niet onder één noemer vatten, er zijn ca. 1 miljoen soorten beschreven, maar geschat word dat er nog heel veel niet beschreven zijn. In ons land komen er naar schatting meer dan 20.000 soorten voor. Insecten kan je overal aantreffen, op het land of in het water, maar niet in de zee. Alhoewel er ook hier toch enkele uitzonderingen zijn, in de pels van zeehonden leven enkele soorten luizen.
Je hebt ze in alle maten en vormen, van hooguit een mm groot tot 10 cm groot. Sommige hebben bijtende monddelen, andere dan weer stekend- zuigende of zuigende monddelen. Vele zijn gevleugeld, maar ook weer niet allemaal en niet in alle stadia. De volwassen insecten hebben wel allemaal 6 poten, maar waarschijnlijk zal ook hier wel ergens nog een uitzondering op zijn.
Lees meer alle artikels (3Mb) of groot bestand (61Mb)
aparte artikels:
insecten deel 1 190315 algemeen
insecten deel 2 190515 waterjuffers en libellen
insecten deel 3 190915 kakkerlakken, sprinkhanen en oorwormen
insecten deel 4 191115 de orde van de hemiptera of snavelinsecten
insecten deel 5 200115 de orde van de netvleugeligen, en de vlinders
insecten deel 6 200315 de orde van de schietmotten of kokerjuffers,en de diptera of tweevleugeligen
insecten deel 7 200515 de orde van de vliesvleugeligen (wespen, mieren, bijen en hommels)
insecten deel 8 200915 de kevers
